NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
60 - (2582) حدثنا
يحيى بن أيوب
وقتيبة وابن
حجر. قالوا: حدثنا
إسماعيل
(يعنون ابن
جعفر) عن
العلاء، عن أبيه،
عن أبي هريرة؛
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قال
"لتؤدن الحقوق
إلى أهلها يوم
القيامة. حتى
يقاد للشاة الجلحاء
من الشاة
القرناء".
[ش
(لتؤدن الحقوق
إلى أهلها يوم
القيامة) هذا
تصريح بحشر
البهائم يوم
القيامة
وإعادتها يوم
القيامة كما
يعاد أهل
التكليف من
الآدميين.
وكما يعاد
الأطفال
والمجانين
ومن لم تبلغه
دعوة. وعلى
هذا تظاهرت
دلائل القرآن
والسنة. قال
الله تعالى:
وإذا الوحوش
حشرت. وإذا
ورد لفظ
الشرع، ولم
يمنع من
إجرائه على
ظاهره عقل ولا
شرع، وجب حمله
على ظاهره.
قال العلماء:
وليس من شرط
الحشر
والإعادة في
القيامة،
المجازاة والعقاب
والثواب. وأما
القصاص من
القرناء والجلحاء
فليس هو من
قصاص التكليف:
إذ لا تكليف
عليها. بل هو
قصاص مقابلة.
والجلحاء هي
الجماء التي
لا قرن لها].
{60}
Bize Yahya b. Eyyub ile
Kuteybc ve İbni Hucr rivayet ettiler. (Dedilerki); Bize İsmail (yâni İbnü
Cafer) Alâ'dan, o da babasın'dan, o da Ebû Hureyre'den naklen rivayet etti ki: Resûlullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
«Kıyamet gününde hakları
mutlaka sahiplerine vereceksiniz. Hattâ boynuzsuz koyun için boynuzlu koyundan
kısas alınacaktır.» buyurmuşlar.
İzah:
Bu hadîs kıyamet
gününde insanların, çocukların, delilerin ve kendilerine İslâmiyete da'vet
ulaşmayanların haşredildikleri gibi, hayvanların da dirilerek mahşer yerine
getirileceklerine açık delildir. Kitap ve Sünnetin bütün delilleri de bunu
isbat etmektedir. Teâlâ Hazretleri :
«Bütün vahşîler
haşrolunduğu vakit...» [Tekvir 5] buyurmuştur. Akleıı veya şer'an bir mâni
bulunmadığı takdirde, serî bir sözü zahir mânâsı üzerine bırakmak vâcibdir.
Ulemânın beyânına göre kıyamet gününde mahşer yerine toplanmak için sevab veya
ceza vermek şart değildir. Boynuzsuz koyun için de boynuzludan kısas almak
mükelleflere mahsus olan kısas değil, Kısas-ı Mukabele'dir. Çünkü hayvanlar
mükellef değillerdir.